"Dzieci muszą pragnąć stać się czytelnikami nie dlatego, że ktoś inny tego chce, ale dlatego, że pozwolono im dostrzec korzyści płynące z czytania. Muszą pojąć, jaką wartość ma czytanie. To się nie dzieje bez wysiłku.” (Kelly Gallagher)
Tą myślą przewodnią pragnę rozpocząć niniejszy artykuł o rozwoju zainteresowań czytelniczych u dzieci. Powołując się na własne wspomnienia z zetknięcia z literaturą, pragnę zauważyć, że nie tyle lektury szkolne, co powieści fantasy stały się dla mnie ciekawe, a także zachęciły do sięgania po literaturę w ogóle. Dlatego też uważam, że gdy dziecko zostanie w odpowiedni sposób zainteresowane książka, która zahacza o tematykę bliską dziecku, lub też dana osoba lub książka odpowiednio zachęci dziecko, być może wprowadzi ona w świat książki.
"Czytanie nie ratuje życia, ale wpływa na jakość egzystencji. Na wczesnym etapie kontaktu z literatura trudno tę wartość oszacować, potem jednak przekłada się ona bezpośrednio na poziom intelektualny i emocjonalny dorosłego człowieka oraz jego miejsce w strukturze społecznej "(Małgorzata Węgrzecka)
Autorka cytatu definiuje czytanie jako kwestię, która jest procesem rozłożonym w czasie i skutki te rzutują na rozwój intelektualny i emocjonalny a także społeczny, umiejscawiając czytelnika w danej strukturze.
Dziecko jest czytelnikiem wymagającym, który szybko może się zniechęcić jeśli sięgnie po książkę zawierającą trudny język, długie opisy np. przyrody lub postaci. W jaki zatem sposób zachęcić do czytania?
Przede wszystkim ważna jest tutaj tematyka książki, która nawiązuje do zainteresowań dziecka. Gdy dziecko interesuje się dinozaurami, wybierajmy książkę która tą tematykę zawiera. Warto również zwrócić uwagę na zakres wiekowy danej książki: na początek dla dziecka najlepsza będzie książka z ilustracjami o nasyconych kolorach z określonymi krawędziami i o prostych kształtach, bo takie maluch najbardziej zapamięta- dzięki takiemu czytaniu dziecko uczy się poznawania kształtu, koloru i faktury papieru. W późniejszym czasie sprawdzi się książka, w której pojawiają się pierwsze słowa, chociaż ilustracja jest tutaj wyeksponowana. Dzięki temu dziecko poznaje reprezentację graficzną i zauważa że jest ona integralną częścią książki. Natomiast gdy dziecko jest nieco starsze warto wybierajmy książki z ilustracjami o bardziej złożonej formie, gdzie obraz przeplata się z tekstem, a ilustracja odpowiada opisanym wydarzeniom.
Zachęcając do czytelnictwa warto również pamiętać, iż bardzo ważną rolę pełni tutaj wspólne czytanie z rodzicem lub opiekunem.
"Przytulone do mamy czy taty dziecko czuje się kochane i bezpieczne, Czuje się też ważne bo w tej sytuacji jemu i tylko jemu poświęca się swój czas i uwagę. Liczy się tu i teraz. Razem. Ze sobą i z literaturą" (Małgorzata Węgrzecka)
Taki sposób czytania nie tylko rozwija zainteresowanie literaturą ,ale także wzmacnia poczucie bliskości rodzica z dzieckiem, tworzy też idealną atmosferę do rozmowy na temat przeczytanej opowieści, a to z kolei rozwija twórcze, a także krytyczne myślenie nad tematyką przeczytanego tekstu.
Często do takiego wspólnego czytania wybierane są baśnie . Realizując projekt" Mały miś w świecie wielkiej literatury" zauważyłam iż większość książek opisywanych w kartach wypełnionego dzienniczka to baśnie takie jak: "Czerwony Kapturek" czy "Wilk i siedem koźlątek", często są także współczesne bajki Disneya przeniesione na karty książek takie jak "Kraina lodu" czy "Wayana", a także współczesne książki dedykowane specjalnie dla dzieci takie jak "Kicia kocia" czy "Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek"- każde z tych rodzajów książek rozwija wyobraźnię u dziecka.
Jakie zatem korzyści mogą wynikać ze wspólnego czytania?
Przede wszystkim rozwój umiejętności językowych. Słuchanie oraz czytanie literatury poszerza słownik i rozwija umiejętności wypowiadania się. Szczególnie u najmłodszych dzieci czytanie rymowanek ułatwia uczenie się ojczystego języka (m.in. uchwycenie rytmu, melodii i akcentu oraz różnicowanie brzmienia sylab).
Również przyczynia się rozumienia świata, rzeczywistości wokół dziecka, związków przyczynowo skutkowych.
Książka przyczynia się do rozwoju emocjonalnego i psychospołecznego dziecka. Czytanie baśni czy opowiadań sprzyja rozumowaniu emocji i rozwija empatię u dzieci. Dzieje się tak, ponieważ dziecko obcując z literaturą ma możliwość wczuwania się w losy bohaterów.
Zatem podsumowując czytanie pełni niezwykle ważną rolę w życiu dziecka . Wpływa na rozwój nie tylko kompetencji poznawczych czy językowych ale również inteligencji emocjonalnej, która pełni tak bardzo ważną rolę w życiu dziecka i późniejszego dorosłego. Wzmacnia kompetencje społeczne u dzieci poprzez rozumienie stanowiska czy poglądów rówieśników, a także poprzez umiejętność wczuwania się w rolę innej osoby. Wpływa również na rozwój kreatywności i inteligencji gdyż angażuje także wiele obszarów mózgu Przede wszystkim jednak stwarza sytuacje kiedy na bok schodzi wszystko inne, wszelakie obowiązki i trudy dnia codziennego. Jest tylko relacja rodzic dziecko i książka i chwile które wspominać będzie się latami.
mgr. Anna Stołowska
BIBLIOGRAFIA:
https://www.kuratorium.waw.pl/dokumenty/zalaczniki/1/1-11564.pdf Z DNIA 20.11.2022
https://www.nowaera.pl/dla-rodzica/strona-glowna/okiem-eksperta/ksiazka-cwiczenie-dla-wyobrazni z dnia 13.02.2023r.
https://www.nowaera.pl/dla-rodzica/strona-glowna/okiem-eksperta/wiez-dziecka-z-literatura-wstep-do-przyszlosci z dnia 13, 02, 2023r.