Każdy z nas zauważa jak łatwo i często dochodzi do konfliktów w grupie dzieci. Niezgodne współżycie w grupie dziecięcej, duża liczba nieporozumień i starć między dziećmi wypaczają indywidualny rozwój dziecka. Rozładowanie, łagodzenie konfliktów a także zapobieganie im jest nieodłącznym składnikiem procesu dydaktyczno-wychowawczego. Trudno mówić o „złotym środku” idealnym w każdym sporze. Podstawowym warunkiem zapewniającym ograniczenie nieporozumień jest postawa nauczyciela, jego znajomość przedszkolaków, zrozumienie indywidualnych potrzeb dziecka. Osoby dorosłe nie lubią kiedy dzieci się sprzeczają, kłócą się, biją, wzajemnie obrażają i oddalają się od siebie. Zdecydowanie wolą, by dzieci w grupie się lubiły i żyły ze sobą w zgodzie; w takiej bowiem atmosferze wszystkim lepiej się pracuje. Uchwycenie konfliktu nie zawsze jest możliwe w momencie jego rozpoczęcia. Jedne dzieci wybuchają nagle, gwałtownie. Sygnałem jest krzyk, płacz pokrzywdzonego, skarga. Jest to reakcja na konflikt, a o jego przyczynie i przebiegu dowiadujemy się od innych dzieci. Inne nieporozumienia następują powoli. Konflikty wybuchają nagle przybierając zwykle ostrzejszą formę. Są jednak mniej uporczywe i szybko mijają. Wraz ze zlikwidowaniem konfliktu znika u dzieci wroga postawa, dzieci kłócące się życzliwie i spokojnie bawią się ze sobą już po kilku minutach przerwanego konfliktu. Natomiast w drugiej grupie, konfliktu trzeba szukać przede wszystkim w motywacji zachowania samego dziecka. Wymienić tu można zachowania, kiedy dzieci chcą zwrócić na siebie uwagę innych dzieci lub dorosłych, naśladują zachowania starszych kolegów lub widziały takie zachowania w telewizji; z jakiegoś powodu są zestresowane i szukają sposobu na rozładowanie emocji czy też sprawia im satysfakcję kiedy wygrywają rywalizację. Aby ograniczyć konflikty w przedszkolu należy możliwie dokładnie poznać wszystkie dzieci w grupie, w szczególności te, które sprawiają trudności wychowawcze; należy likwidować warunki zewnętrzne, które sprzyjają powstawaniu sytuacjom konfliktowym, np. przez ustalenie zrozumiałych dla dzieci sposobów postępowania. Należy pamiętać, że kryteria dobra i zła muszą być jasno i precyzyjnie określone. Dzieci muszą znać te kryteria. Nauczyciele winni uczyć dzieci sposobów rozwiązywania konfliktów, umiejętności kompromisu tak, aby dzieci próbowały samodzielnie rozwiązywać swoje spory bez uszczerbku na zdrowiu swoim i innych. Należy także obserwować dzieci podczas zabawy i natychmiast pomagać im w rozwiązywaniu trudności oraz dążyć do łagodzenia reakcji dzieci w sytuacjach konfliktowych, wyrabiać umiejętności likwidowania ich przez same dzieci. Dopóki żadnemu z dzieci nie dzieje się krzywda stajemy na uboczu obserwując, jak samodzielnie wypracowują rozwiązania, nawet jeśli nie są według nas najlepsze. Działamy dopiero wówczas, gdy złość i impulsywność zaczyna przybierać na sile i staje się niebezpieczna dla innych. Dzieci muszą mieć pewność, że w każdej chwili mogą od dorosłych uzyskać wsparcie lub podpowiedź jak poradzić sobie z problemem. Winniśmy tez wyrabiać u dzieci umiejętność oceny własnego postępowania oraz wyrabiać cechy koleżeństwa, życzliwości, stwarzać przyjemną i serdeczną atmosferę wśród dzieci, uczyć zrozumienia potrzeb drugiego człowieka.
Opracowała: B.Klimek